Insight-serie - Conflict tussen Israël en Hamas (#6)

Proximities zal, om haar klanten en de internationale gemeenschap beter te informeren, een wekelijkse inlichtingenbriefing publiceren over de belangrijkste updates en analyses met betrekking tot het aanhoudende conflict tussen Israël en Hamas en hoe wij dit zien ontwikkelen. Deze briefing is geldig vanaf 14.00 uur (GMT+1) op de publicatiedatum (14 december). Als u aanvullende informatie nodig hebt of met ons analistenteam wilt spreken over recente ontwikkelingen, stuur dan een e-mail naar info@proximities.com.

Samenvatting

• De grondaanval van de Israëlische strijdkrachten (IDF) in de Gazastrook is verder uitgebreid naar het zuiden van Gaza, waarbij Israëlische troepen de tweede grootste stad van de regio, Khan Younis, omsingelen. De stad wordt beschouwd als de tweede belangrijkste enclave voor de terreurgroep Hamas en een beslissende overwinning in deze stad zou andere militaire enclaves van Hamas in kleinere steden kunnen isoleren en tot de militaire ineenstorting van Hamas kunnen leiden. De unieke logistieke uitdagingen die de stad met zich meebrengt en de groeiende toestroom van vluchtelingen uit Noord-Gaza naar de stad betekenen echter dat de tactieken van de IDF in Gaza-stad waarschijnlijk moeilijker toe te passen zijn in Khan Younis. Deze factoren verhogen het risico dat de huidige grondaanval kan leiden tot aanzienlijke burgerslachtoffers en de humanitaire crisis in het zuiden van Gaza verder verergert, wat leidt tot bijkomende pro-Palestijnse protesten in het Westen.
• Ondertussen bleven de door Iran gesteunde Houthi-rebellen zich tijdens deze monitoringperiode richten op westerse maritieme activa in de Rode Zee, waardoor het overloopeffect van het conflict tussen Israël en Hamas in de bredere regio van het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA) werd verergerd. Ondertussen lanceerden andere op Hamas afgestemde dreigingsactoren — zowel fysiek als via internet — een reeks aanvallen op Israëlische strijdkrachten en bedrijven in het Midden-Oosten. Dergelijke incidenten onderstrepen de groeiende bedreiging die dit conflict vormt voor zowel westerse als lokale bedrijven die actief zijn in de MENA-regio, waarbij degenen waarvan wordt aangenomen dat ze Israël steunen met militaire of logistieke hulp een verhoogd risico lopen om het doelwit te worden. Het is zeer waarschijnlijk dat er de komende weken nog meer aanvallen zullen plaatsvinden, zowel kinetische als cyberaanvallen, waarbij deze bedreigingsactoren de aanvallen gebruiken als gelijkwaardige reacties op de activiteiten van de IDF in Gaza die zij als opruiend beschouwen.
• De internationale veroordeling van de acties van Tel Aviv in Gaza is de afgelopen week voortgezet, waarbij activistische groepen en westerse regeringen Israël hebben opgeroepen zijn vijandige activiteiten in Gaza en de Westelijke Jordaanoever te beperken of te stoppen. Hoewel westerse natiestaten zoals de VS of Duitsland hun kritische retoriek over de activiteiten van Tel Aviv in Gaza hebben opgevoerd, blijft de kans klein dat ze hun steun aan Israël volledig zullen intrekken vanwege het strategische belang van het land voor de MENA-defensie van het Westen en de aanhoudende steun onder hun algemene bevolking. Intussen zijn de bijeenkomsten in verband met conflicten grotendeels vreedzaam verlopen. Er is echter nog steeds een opmerkelijke toename van antisemitische en islamofobe activiteiten in de VS. Hoewel hun activiteiten — bijvoorbeeld fysieke en online protesten of boycots — naar verwachting vreedzaam zullen blijven, zal dit voor de geassocieerde bedrijven een opmerkelijk reputatieprobleem opleveren.

Belangrijkste militaire en veiligheidstrends:

• De uitbreiding van de „Operatie Swords of Iron” (OSI) van de Israëlische strijdkrachten (IDF) naar het zuiden van Gaza werd tijdens deze monitoringperiode voortgezet. De IDF past momenteel de tactieken toe die het heeft gebruikt om de controle over Gaza City in de hoofdstad van Zuid-Gaza, Khan Younis, te krijgen. Met name de IDF-troepen omsingelen de Khan Younis vanuit het noorden en het oosten in een poging de logistieke lijnen van Hamas in en uit de stad te beperken. Khan Younis ligt in het meer conservatieve zuiden van de Gazastrook en wordt beschouwd als de tweede belangrijkste enclave voor de terreurgroep Hamas. Bovendien is de stad ook de thuisbasis van twee van Hamas' sterkste bataljons, wat betekent dat een beslissende overwinning in deze stad andere militaire enclaves van Hamas in kleinere steden zou kunnen isoleren en zou kunnen leiden tot de militaire ineenstorting van Hamas. In lijn hiermee beweert de IDF dat steeds meer Hamas-strijders zich overgeven, voornamelijk in het noorden.
• Hoewel de IDF op het moment van schrijven beperkte problemen heeft met het toepassen van tactieken die in Gaza-stad werden gebruikt tijdens de aanvallen van Khan Younis, is de kans groot dat de Israëlische strijdkrachten in Khan Younis te maken krijgen met enkele unieke logistieke uitdagingen. Het meest opvallende is dat de topografie van KhanYounis heel anders is dan die van Gaza City, met het landschap van Khan Younis bezaaid met stedelijke, landbouwgrond, landelijke of semi-landelijke gebieden in vergelijking met de hoge torenblokken van Gaza City. Bovendien is de bevolking van Khan Younis sinds het begin van het conflict bijna verdubbeld nadat honderdduizenden Palestijnen naar Khan Younis vluchtten om te ontsnappen aan de noordelijke grondaanval van de IDF, wat de planning van de IDF nog ingewikkelder maakte. Deze factoren verhogen het risico dat de huidige grondaanval van de IDF kan leiden tot aanzienlijke burgerslachtoffers en de humanitaire crisis in het zuiden van Gaza verder verergert, vooral nu Tel Aviv de totale hoeveelheid humanitaire hulp die via de grensovergang bij Rafah in de Strip is toegelaten, beperkt (zie figuur 1). Alle incidenten die resulteren in onbeduidende burgerslachtoffers zullen het risico vergroten dat er wereldwijd pro-Palestijnse protesten zullen ontstaan (zie de belangrijkste sociale trends voor verdere analyse).
• Naast de vijandelijkheden in Gaza is tijdens deze controleperiode ook het geweld tegen de bezette Westelijke Jordaanoever toegenomen. Met name heeft de IDF de afgelopen week een reeks invallen uitgevoerd op de Westelijke Jordaanoever, waarbij een incident in de stad Jenin heeft geleid tot de dood van vier Palestijnen na een raketaanval van de IDF. Het totale aantal Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever dat door Israëlische kolonisten en de IDF is gedood, is inderdaad bijna verdubbeld als reactie op het conflict tussen Israël en Hamas tot 487, ook al heeft Hamas geen autoriteit in het gebied. Nu de kans groot is dat Israëlische kolonisten het aanhoudende conflict zullen blijven gebruiken om verdere en frequentere aanvallen uit te voeren op de Westelijke Jordaanoever, bestaat er een verhoogd risico dat de spanningen in alle Palestijnse gebieden hoog blijven. Het is zeer waarschijnlijk dat nog meer Israëlische troepen naar bezette Palestijnse gebieden zullen worden gestuurd om de aanwezige Israëlische kolonisten te beschermen, wat waarschijnlijk zal resulteren in extra botsingen tussen lokale bewoners en kolonisten/de IDF en tot een escalatie van het aantal burgerslachtoffers in deze regio's. Dit zal het risico verder vergroten dat westerse pro-Palestijnse groepen in de komende weken vergeldingsdemonstraties lanceren in grote steden, zoals Den Haag of Washington D.C.
• Net als in voorgaande weken gingen de aanvallen van de in Jemen gevestigde en door Iran gesteunde Houthi-rebellengroep tegen westerse schepen met vermeende banden met Israël tijdens deze controleperiode door. Zo beweerde Houthi-woordvoerder Yehia Sarea op 12 december dat de groep de Noorse commerciële tanker STRINDA — 111 km ten noorden van de Bab al-Mandab Strait in de Rode Zee gelegen — had geraakt bij een raketaanval. Sarea zei verder dat deze tanker het doelwit was omdat men dacht dat hij ruwe olie leverde aan een Israëlische terminal. Bij een soortgelijk incident beweerde de Franse marine op 9 december dat ze twee Houthi-drones had neergeschoten die op weg waren naar hun schepen. De Amerikaanse marine en Tel Aviv hebben sindsdien hun aanwezigheid rond de Rode Zee verder versterkt als gevolg van deze aanvallen om passerende schepen verder te verdedigen.
• Ondanks deze voorzorgsmaatregelen is het zeer waarschijnlijk dat er in de komende dagen nog meer Houthi-aanvallen, inbeslagnames en blokkades zullen plaatsvinden, vooral na de bewering van Sarea dat dergelijke activiteiten zullen worden voortgezet totdat Israël voedsel en medische hulp in de Gazastrook toestaat. Maritieme en scheepvaartbedrijven die hun bedrijfsactiviteiten kunnen ombuigen naar de Rode Zee, wordt aangeraden dit te doen om hun blootstelling aan deze bedreiging tot een minimum te beperken.
• Ondertussen gingen tijdens deze controleperiode ook andere pro-Palestijnse en aan Iran gekoppelde proxy-aanvallen tegen Israël door. De in Libanon gevestigde Hezbollah-militanten richten zich een week lang op Israëlische posities met raketaanvallen, waarbij de groep een Israëlische buitenpost langs de zuidelijke Libanese grens aanviel. Dit incident is een indicatie van de reeks tit-for-tat explosieve drones en/of raketaanvallen die de twee partijen tegen elkaar hebben uitgevoerd sinds de hervatting van het conflict tussen Israël en Hamas op 1 december na een wapenstilstand van een week. Nu de aanvalsoperaties van Tel Aviv in heel Gaza waarschijnlijk de komende dagen zullen aanhouden, is de kans groot dat de tit-for-tat grensaanvallen tussen Israël en Hezbollah in lijn zullen blijven met de kinetische activiteit van het Gaza-conflict. Een escalatie van de situatie langs de noordgrens is echter ook een duidelijke mogelijkheid, waarbij Tel Aviv blijkbaar Hezbollah uiteindelijk terug wil duwen tot voorbij de Litani-rivier (op de meeste plaatsen op ongeveer 25 km van de Libanees-Israëlische grens).
• De bedreiging die deze aanvallen vormen voor commerciële operaties zal naar verwachting beperkt zijn, aangezien ze waarschijnlijk gericht zullen blijven tegen Israëlische militaire operaties of exploitanten van kritieke infrastructuur — zoals telecommunicatie- of energiebedrijven — die hun activiteiten ondersteunen. Er bestaat echter een latent risico dat bedrijven die actief zijn langs de grensregio tussen Israël en Libanon en/of afhankelijk zijn van de kritieke infrastructuur van Israël in deze regio, te maken krijgen met bedreigingen voor de bedrijfscontinuïteit, bijvoorbeeld stroomonderbrekingen of beperkte beschikbaarheid van communicatienetwerken.

Belangrijkste cybertrends:

• Hoewel cyber nog steeds een beperkte invloed heeft op het conflict tussen Israël en Hamas, hebben bedreigingsactoren die banden hebben met beide partijen voor de tweede opeenvolgende week opmerkelijke cyberaanvallen gelanceerd. Met name een onbekende hacktivistische groep richtte zich op een niet nader genoemde televisiedienst in de Verenigde Arabische Emiraten met een defacement-cyberaanval. Deze dreigingsactor verving de televisieprogramma's die werden uitgezonden op Europese livekanalen — zoals BBC News — door door AI gegenereerde berichtgeving over de vermeende wreedheden begaan door het Israëlische leger in Palestina. Het incident werd waarschijnlijk ingegeven door de recente aankondiging van de regering van de VAE dat ze van plan zijn diplomatieke betrekkingen met Israël te onderhouden, ondanks de aanhoudende grondaanval van Tel Aviv op de Gazastrook. Het is zeer waarschijnlijk dat in de komende weken nog meer ontwrichtende cyberaanvallen zullen plaatsvinden, vooral als andere landen hun steun aan Israël aankondigen of van plan zijn diplomatieke betrekkingen met het land te onderhouden ondanks de vermeende schendingen van de mensenrechten in Gaza.
• Organisaties die worden beschouwd als onderdeel van de kritieke infrastructuur van de doellanden — media, telecommunicatie, energie, enz. — zullen de meest risicovolle sectoren zijn voor deze kwaadaardige activiteit, waarbij cyberaanvallen op laag niveau, zoals ransomware, defacement of DDoS, de meest waarschijnlijke soort incidenten zijn. Er bestaat een verhoogd risico dat organisaties met publieke diensten — zoals nieuwsuitzendingen — die door deze cyberaanvallen worden getroffen, als gevolg hiervan aanzienlijke reputatierisico's lopen en dat klanten meer aandacht besteden aan hun cyberbeveiligingsprotocollen.

Belangrijkste trends op het gebied van verkeerde desinformatie:

· Tijdens deze monitoringperiode werden geen opvallende trends op het gebied van verkeerde desinformatie geregistreerd.

Belangrijkste sociale trends:

• Tijdens deze controleperiode kwamen er opnieuw aanzienlijke protestactiviteiten naar voren, met demonstraties in verschillende landen. Honderdduizenden mensen hebben op 10 december bijeenkomsten gehouden in grote steden zoals Istanbul, Kopenhagen, Den Haag, Tunis, Melbourne, Tokio, Belgrado, Sarajevo, Karachi en Rabat uit solidariteit met de Palestijnse situatie. Deze protesten waren ter gelegenheid van de Dag van de Mensenrechten, ter herdenking van de goedkeuring van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens door de Algemene Vergadering van de VN in 1948. Daarnaast maakten demonstranten een opsomming van eisen, bijvoorbeeld het einde van de vijandelijkheden in Gaza en de ondertekening van een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, zodat humanitaire hulp aan de Strip kan worden geleverd. Deze protesten verliepen vreedzaam en leidden niet tot aanzienlijke materiële schade of botsingen met lokale veiligheidstroepen.
• Elders bleek uit een analyse van de gegevens die zijn verzameld door de Amerikaanse NGO Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED) dat de meerderheid van de protesten in de VS de afgelopen maand verband hield met het conflict tussen Israël en Hamas. Pro-Palestijnse bijeenkomsten vormden een aanzienlijk deel van de gemonitorde gebeurtenissen in vergelijking met pro-Israëlische demonstraties, die sinds begin november 2023 met ongeveer twee derde zijn gedaald. Net als hun Europese tegenhangers bleven de in de VS gevestigde protesten grotendeels vreedzaam; een klein aantal vertoonde echter gewelddadige neigingen en uitte antisemitische of islamofobe retoriek. Dit komt overeen met de groeiende trend van haatmisdrijven gericht tegen Joodse en islamitische individuen als gevolg van het conflict tussen Israël en Hamas. Volgens de Anti-Defamation League en de Council on American-Islamic Relations zijn sinds 7 oktober in de VS respectievelijk bijna 2.031 en 2.171 incidenten van antisemitisme en islamofobie geregistreerd. Het is zeer waarschijnlijk dat er in de komende weken nog meer haatmisdrijven zullen worden gestart, waarbij belangrijke ontwikkelingen in het Israël-Hamas-conflict - zoals een aanval van Hamas of de IDF met aanzienlijke burgerslachtoffers tot gevolg hebben - een vlampunt zijn voor ernstige gevallen van haatmisdrijven tegen Joodse en/of islamitische individuen en bedrijven in het Westen.
• Ten slotte hebben bedrijven die directe banden hebben met de Israëlische overheid en/of die actief zijn in Israël, tijdens deze controleperiode te maken gehad met een verscherpt klantenonderzoek. Met name het sportmerk Puma kondigde op 12 december aan dat het niet langer het Israëlische nationale voetbalteam zal sponsoren. Hoewel een woordvoerder van Puma beweerde dat deze stap niet te wijten was aan het conflict tussen Israël en Hamas, hebben pro-Palestijnse en anti-oorlogsactivisten hun boycotactiviteiten tegen het bedrijf opgevoerd als reactie op het conflict. Puma kreeg voor het eerst te maken met protestactiviteiten van deze groepen nadat ze in 2018 een contract hadden getekend met de IsraelFootball Association (IFA), waarbij groepen zoals de Boycott, Divest, Sanctions (BDS) -beweging beweerden dat de sponsoring door de IFA van nederzettingen die uitsluitend voor Joden bestemd zijn op de bezette Westelijke Jordaanoever in strijd was met het internationaal recht.
• Ondertussen heeft modebedrijf Zara een controversiële advertentie verwijderd met mannequins met ontbrekende ledematen en beelden gehuld in witte sluiers nadat pro-Palestijnse groepen het bedrijf hadden geboycot omdat de advertentie naar verluidt leek op beelden van de Israëlische aanval op Gaza. Deze incidenten onderstrepen de groeiende aandacht die internationale bedrijven momenteel onder de loep nemen vanwege het conflict tussen Israël en Hamas, waarbij degenen die naar verluidt geen rekening houden met de benarde situatie van het Palestijnse volk, te maken krijgen met verhoogde activistische activiteiten. Nu de uitgebreide grondaanval van de IDF in het zuiden van Gaza waarschijnlijk de spanningen tussen pro-Palestijnse groepen verder zal aanwakkeren, bestaat er een verhoogd risico dat de activiteiten van bedrijven in alle sectoren steeds meer onder de loep worden genomen. Hoewel hun activiteiten — bijvoorbeeld fysieke en online protesten of boycots — naar verwachting vreedzaam zullen blijven, zal dit voor de geassocieerde bedrijven een opmerkelijk reputatieprobleem opleveren.  

Belangrijkste politieke trends:

• De internationale veroordeling van de grondaanval van de IDF in Gaza werd tijdens deze observatieperiode voortgezet. Met name de belangrijkste bondgenoot van Israël — de VS — blijft steeds kritischer verklaringen afleggen tegen de acties van Tel Aviv in Gaza. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei bijvoorbeeld op 11 december dat Israël zich aan de „oorlogswetten” moet houden omdat het Amerikaanse wapens ontvangt. In het bijzonder beweerde de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Matthew Miller, dat Israël meer zou kunnen doen om ervoor te zorgen dat het de burgerschade tot een minimum beperkt en dat Amerikaanse wapens niet worden gebruikt voor „genocide, misdaden tegen de menselijkheid, schendingen van de Geneefse verdragen of ernstige schendingen van het internationaal recht”. Hoewel Amerikaanse functionarissen hebben verklaard dat er momenteel geen plannen zijn om „voorwaarden te stellen” aan militaire hulp aan Israël, onderstreept deze laatste verklaring de groeiende bezorgdheid van Washington over de activiteiten van Tel Aviv in Gaza.
• Hoewel er in de VS op federaal niveau steeds meer aandacht wordt besteed aan Israël, blijft de steun voor Israël en zijn activiteiten onder het grote publiek groot. Volgens een recente peiling van de Wall Street Journal was 55% van de respondenten van mening dat de acties van de IDF „noodzakelijk waren om zichzelf te verdedigen en een nieuwe aanval van Hamas te voorkomen”. Aangezien de steun onder de Amerikaanse burgers naar verwachting hoog zal blijven en de positie van Israël binnen het Amerikaanse veiligheidsplan voor het Midden-Oosten waarschijnlijk niet zal veranderen, is de kans klein dat Washington binnen afzienbare tijd zijn steun aan Tel Aviv zal intrekken vanwege dit conflict.
• Daarentegen proberen Europese staten strengere maatregelen te nemen tegen de acties van Tel Aviv tegen het Palestijnse volk. De beleidschef van de Europese Unie (EU), Josep Borrell, heeft bijvoorbeeld sancties voorgesteld tegen de Joodse kolonisten die naar verluidt het geweld op de bezette Westelijke Jordaanoever hebben aangewakkerd. Borrell merkte op dat het aantal aanvallen van kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever sinds 7 oktober meer dan verdubbeld is en dat er actie tegen moet worden ondernomen. Ondertussen zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock op 11 december dat Tel Aviv meer concrete maatregelen moet nemen om het verdere lijden van het Palestijnse volk te voorkomen. Dit is de meest kritische uitspraak van de Duitse regering tot nu toe over het conflict tussen Israël en Hamas, waarbij verschillende Duits-Joodse organisaties beweren dat de terughoudendheid van de Duitse regering om Israël te bekritiseren geworteld is in haar „schuld over de Holocaust”. Deze opmerkingen onderstrepen de steeds kritischer kijk van de Europese staten op de acties van Israël in Gaza en de groeiende mogelijkheid dat als gevolg daarvan een of andere vorm van regelgeving — bijvoorbeeld sancties of visumbeperkingen — tegen de natiestaat wordt opgelegd. Proximities schatten momenteel in dat het weinig waarschijnlijk is dat deze natiestaten hun steun aan Israël volledig intrekken, onder andere vanwege het belang ervan als defensiebondgenoot en de verdeeldheid over deze kwestie binnen de EU. De verslechtering van de betrekkingen zou echter bijvoorbeeld kunnen leiden tot een vermindering van de militaire hulp aan Tel Aviv en tot een toename van de regionale spanningen.

Voorspellingen/scenario's:

De groeiende onzekerheid over de conflicten verergert het dreigingslandschap waarmee organisaties die zowel in Israël als in de omliggende regio actief zijn, worden geconfronteerd. Daarom heeft Proximities een reeks scenario's opgesteld (georganiseerd in afnemende waarschijnlijkheid) op basis van de huidige ontwikkelingen en de historische context van het Israëlisch-Palestijnse conflict om aan te geven hoe het conflict zich zou kunnen ontwikkelen. Gezien de ontwikkeling tijdens deze monitoringperiode is het conflict stevig binnen Proximities gebleven. scenario 3: een uitputtingsoorlog (zie hieronder voor verdere analyse).

Scenario 3: Uitputtingsoorlog

Het scenario van de uitputtingsoorlog houdt in dat de huidige situatie tussen de IDF en de Hamas-strijders voor onbepaalde tijd voortduurt. Hoewel beide partijen in het verleden al in een langdurig conflict verwikkeld zijn, zou dit scenario de vorm aannemen van het conflict tussen Rusland en Oekraïne, in die zin dat beide partijen regelmatiger operaties zouden uitvoeren gericht op infrastructuur, wapencaches, personeel dat cruciaal is voor de oppositie en civiele stedelijke doelen, zoals openbare bijeenkomsten of kritieke infrastructuurentiteiten. Desondanks zouden deze operaties waarschijnlijk niet kunnen leiden tot een kritieke aanval die het conflict snel zou beëindigen. Dit scenario zou zich waarschijnlijk ontwikkelen als Israël gedeeltelijk zou bezwijken onder druk van zijn bondgenoten — met name de VS — om het conflict niet verder te laten escaleren en zijn Operatie Swords of Iron niet volledig uit te voeren.

Dit scenario zou waarschijnlijk een van de grotere humanitaire gevolgen hebben als gevolg van de aanzienlijke onbalans tussen Hamas en de militaire capaciteiten van de IDF. Meer specifiek heeft Palestina — in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever — al een aanzienlijk hoger aantal burgerslachtoffers meegemaakt in vergelijking met Israël, een trend die waarschijnlijk nog verder zal toenemen in een langdurig conflict.

Naast deze sociale zorgen zou een langdurig conflict waarschijnlijk ook aanzienlijke economische gevolgen hebben voor zowel Israël als Palestina. De economische vooruitzichten voor Palestina waren al slecht voordat het conflict uitbrak, en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemde het een „humanitaire catastrofe”. Daarentegen werd Israël in 2022 door The Economist gerangschikt als de vierde best presterende economie van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Recente beleidsblunders van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu — met name zijn rechterlijke herziening — hebben er echter voor gezorgd dat de directe buitenlandse investeringen in het land met 60% zijn gedaald en dat heeft geleid tot opmerkelijke schommelingen op de Israëlische aandelenmarkt.

De agressievere aanpak van Tel Aviv ten aanzien van deze conflictheratie met Hamas heeft economische waarnemers echter bezorgd gemaakt over de gevolgen op lange termijn voor de Israëlische economie. Met name zijn veel van de reservisten die voor dit conflict in dienst zijn geroepen technologieondernemers, leraren, advocaten of andere sectoren die een belangrijk deel uitmaken van de economische ondernemersactiviteit van Israël. Als zodanig hebben ratingbureaus zoals Moody's of Fitch aspecten van de economische rating van Israël verlaagd — zoals de schuld — nadat ze hadden gewaarschuwd dat de toegenomen geopolitieke spanningen rond het conflict het vertrouwen van investeerders verminderen vanwege het risico dat „middelen in de economie worden verlegd”.

Desalniettemin is het zeer waarschijnlijk dat Israël een of andere vorm van financiële hulp krijgt van bondgenoten zoals de VS, waarbij de Amerikaanse president Joe Biden al naar verwachting het Congres om 14 miljoen dollar zal vragen om Tel Aviv te voorzien van veiligheids- en militaire hulp. Hoewel dergelijke financiële steun waarschijnlijk het risico van economische instabiliteit op korte termijn zou beperken, zou de langdurige aard van het conflict het risico kunnen vergroten dat Tel Aviv beleid zou invoeren zoals het verlagen van de rentetarieven om de economie in oorlogstijd te ondersteunen, maar vervolgens de waarde van de shekel zou verlagen en de economische groei van Israël op lange termijn zou belemmeren. Als zodanig zal elke langdurige mobilisatie van de IDF waarschijnlijk worden afgewogen tegen de economische gevolgen ervan, waarbij elke aanzienlijke belemmering van de toch al vertraagde economie van Israël waarschijnlijk de kans zal vergroten dat Tel Aviv oproept tot een vermindering van het aantal troepen of een verlengd staakt-het-vuren, vergelijkbaar met 2014, wat zou leiden tot het begin van ons scenario 1.

Scenario 1: Terug naar de status Quo

Het meest gewilde scenario van humanitaire organisaties, intergouvernementele organisaties en de westerse bondgenoten van Israël met betrekking tot dit conflict is ofwel een staakt-het-vuren en/of de situatie de-escaleert genoeg zodat de spanningen tussen Gaza en de Israëlische strijdkrachten terugkeren naar de „status quo”. Deze terugkeer zou kunnen worden veroorzaakt door gebeurtenissen zoals een VN-vredesmissie of de economische last van een langdurig conflict waardoor Tel Aviv gedwongen wordt zijn militaire operaties te beëindigen (zie scenario 3). Een terugkeer naar de status quo zou verwijzen naar de terugtrekking van de extra Israëlische troepen, de stopzetting van alle bombardementen en militaire operaties in de Gazastrook, en de terugkeer van alle kritieke infrastructuuroperaties — zoals energie, water of gas — naar Gaza door de Israëlische regering. Er zullen echter nog steeds aanzienlijke investeringen en bouwwerkzaamheden nodig zijn om de strip terug te brengen naar wat ze was vóór het conflict. Dit zal waarschijnlijk - naast historische factoren - de spanningen tussen de Palestijnen en de Israëlische regering in de komende maanden in stand houden en het risico op sporadische protesten van Palestijnse burgers in Gaza en de Westelijke Jordaanoever vergroten. Dergelijke activiteiten zouden kunnen worden beantwoord met een strikte Israëlische of Palestijnse veiligheidsreactie, en bedrijven en hun personeel wordt aangeraden gebieden te vermijden die voor demonstranten typisch interessant zijn, zoals buiten politieke hoofdsteden of snelwegen, om hun blootstelling aan deze bedreigingen tot een minimum te beperken.

Ondanks de grote aantrekkingskracht van dit scenario op niet alleen de bondgenoten van Israël, maar ook op de internationale gemeenschap, zorgen verschillende verzachtende factoren ervoor dat dit een scenario met een lagere waarschijnlijkheid is. Het belangrijkste is dat de communicatielijnen tussen Hamas en de Israëlische regering beperkt zijn tot niet-bestaande en dat geen van beide partijen de neiging heeft getoond dergelijke lijnen te openen. Dit gebrek aan communicatie benadrukt de slechte betrekkingen tussen beide partijen en de focus van Israël op het elimineren van Hamas als een bedreiging en onwil om een optie van diplomatieke de-escalatie gemakkelijk beschikbaar te houden. Bovendien hebben regionale staten met invloed in de regio weinig succes gehad om beide partijen ervan te overtuigen om aan de onderhandelingstafel te komen, zoals de Egyptische regering deed tijdens de Gaza-oorlog van 2014. Terwijl natiestaten zoals Egypte enig succes hebben geboekt tijdens de gijzelingsonderhandelingen, hebben andere natiestaten, zoals de VS, grotendeels de lijn gevolgd door Israël en zijn acties publiekelijk te steunen, terwijl ze ook hebben opgeroepen tot „diplomatieke inspanningen” om de situatie te verbeteren.  

Scenario 2: Gedeeltelijke grondverwerving en proxy-oorlog

In dit scenario komen Israëlische ministeriële functionarissen hun belofte na en annexeren ze een groot deel van de Gazastrook als compensatie voor de Hamas-aanval. Dergelijke agressieve activiteiten zouden de Iraanse regering en haar volmachtgroepen — zoals Hezbollah — ertoe kunnen aanzetten hun beloften na te komen om „preventieve” aanvallen tegen Israël uit te voeren als zij een grondoffensief tegen Palestina aangaan en aanleiding geven tot een proxy-conflict tussen deze actoren. Een dergelijk conflict zou een aanzienlijk risico vormen voor niet alleen de Palestijnse gebieden, maar ook voor Israël, met name door de raketaanvallen van deze actoren.

Hoewel het Israëlische luchtruim wordt beschermd door het zogenaamde „Iron Dome” luchtverdedigingssysteem, is de koepel niet 100% effectief. Rafael, het Israëlische staatsbedrijf dat het systeem heeft ontwikkeld, beweert inderdaad dat de technologie een succespercentage van 90% heeft bij het onderscheppen van vijandelijke raketten. Het Middle East Institute van de Universiteit van Singapore verklaarde echter dat deze bewering „zeer omstreden” is omdat ze gebaseerd is op „schattingen en gegevens” die door de Israëlische regering zelf zijn verstrekt. Uit gegevens die tijdens de vroege stadia van het conflict tussen Israël en Hamas in 2023 zijn verzameld, is inderdaad gebleken dat de tussen de 2.200 en 3.000 raketten die Hamas sinds 7 oktober op Israël heeft afgevuurd, erin geslaagd zijn de Iron Dome te overweldigen.

Maar Hezbollah heeft veel geavanceerdere wapensystemen en de financiële steun van de Iraanse regering en beschikt over honderdduizenden raketten, waarbij het waarschijnlijk is dat zo'n hoeveelheid het Israëlische raketverdedigingssysteem kan overtreffen. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat Hezbollah zijn volledige raketvoorraad in één keer op Israël zal lanceren en in plaats daarvan sporadisch een reeks raketten naar Israël zal lanceren tegen strategische doelen, zoals militaire installaties of wapenopslagplaatsen. Desalniettemin blijft er een verhoogd risico bestaan dat ook civiele doelen worden geselecteerd, waarbij kritieke infrastructuurentiteiten, zoals die op het gebied van energie, telecommunicatie of defensie, waardevolle doelen vormen voor dergelijke activiteiten. Entiteiten en organisaties gevestigd in een onbevolkt gebied van Israël zullen in dit scenario bijzonder kwetsbaar zijn, aangezien de Iron Dome is geprogrammeerd om raketten te vernietigen die worden beschouwd als een bedreiging voor civiele stedelijke gebieden.

Deze dreiging zal echter waarschijnlijk aanzienlijk worden beperkt door de aanwezigheid van Amerikaanse militairen in de regio. De USS Carney, een torpedobootjager, die zich in de noordelijke Rode Zee bevindt, heeft bijvoorbeeld meerdere raketten en verschillende drones neergeschoten die naar verluidt door de Houthi-troepen in Jemen zijn gelanceerd en op weg waren naar Israël. De perssecretaris van het Pentagon, brigadegeneraal Pat Ryder, verklaarde dat de raketonderschepping „een demonstratie was van de geïntegreerde lucht- en raketverdedigingsarchitectuur die we in het Midden-Oosten hebben gebouwd [...] die we bereid zijn te gebruiken, wanneer dat nodig is om onze partners en onze belangen in deze belangrijke regio te beschermen”. Desalniettemin blijft er een latent risico bestaan dat raketaanvallen van Iraanse volmachten of pro-Palestijnse milities het Israëlisch-Amerikaanse defensiesysteem binnendringen en strategische doelen treffen, zoals kritieke infrastructuurentiteiten, overheidsgebouwen of militaire infrastructuur.

Scenario 4: Volledige annexatie van Gaza

Hoewel dit kan worden gezien als het slechtste scenario en de laagste waarschijnlijkheid, zou het waarschijnlijk ook de grootste impact hebben op de bedrijfsactiviteiten en de regionale stabiliteit in de regio. Met name de volledige annexatie van de Gazastrook door Israël zou leiden tot een sterke veroordeling van de internationale gemeenschap, met name de Arabischtalige gemeenschap. In zo'n scenario zou waarschijnlijk ook minimaal de steun van Washington voor de acties van Tel Aviv in Palestina gedeeltelijk worden ingetrokken, vooral nu de oproepen van de internationale gemeenschap toenemen om actie te ondernemen door de VN-Veiligheidsraad en andere intergouvernementele organisaties tegen Israël. Hoewel het waarschijnlijk is dat dit onderzoek niet zo streng zal zijn als tegen de Russische regering als reactie op het conflict in Oekraïne, is het zeer waarschijnlijk dat er sancties en andere regelgevende maatregelen tegen Israël zullen worden opgelegd als reactie op de volledige annexatie van de Gazastrook.

Bovendien zullen naar aanleiding van deze actie waarschijnlijk overal ter wereld intensievere protesten worden gelanceerd, die vergelijkbaar, zo niet grootschaliger zouden zijn dan de protesten tijdens het begin van dit huidige conflict tussen Israël en Hamas. Hoewel het onwaarschijnlijk is dat deze demonstraties in eerste instantie gericht zullen zijn tegen bedrijven, zullen entiteiten die publieke steun betuigen aan Israël en/of waarvan wordt aangenomen dat ze de Palestijnse zaak ondermijnen, waarschijnlijk het doelwit worden van pro-Palestijnse activistische bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zullen waarschijnlijk plaatsvinden in gebieden van politiek belang, zoals overheidsgebouwen, ambassades of hoofdsteden. Protesten in Palestina en Israël stuiten echter waarschijnlijk op aanzienlijke weerstand van de Israëlische veiligheidstroepen, wat zou kunnen leiden tot botsingen en geweld. Demonstraties in andere grote steden — zoals Washington D.C. of Amsterdam — zullen waarschijnlijk vreedzaam blijven en blijk geven van solidariteit met de benarde situatie van het Palestijnse volk, maar dergelijke activiteiten kunnen gewelddadiger worden als ze worden geconfronteerd met tegendemonstranten of met aanzienlijk verzet van de politie.