Vooruitblikken op het Indo-Pacifische beleid van de VS onder een potentieel presidentschap van Trump

• De steeds agressievere territoriale claims van Peking in de Indo-Pacific hebben de vrijheid van navigatie in de regio in gevaar gebracht en de operationele risico's voor vitale internationale bedrijven, zoals die in de maritieme en luchtvaartsector, vergroot. Hoewel de VS en hun regionale bondgenoten verschillende initiatieven hebben genomen om ervoor te zorgen dat de vrijheid van navigatie door de regio onbelemmerd blijft, blijft er onzekerheid bestaan over de vraag of dergelijke initiatieven zullen worden gehandhaafd na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024 in november.
• De terugtrekking van de Amerikaanse president Joe Biden uit de verkiezingen van 2024 verhoogt het risico dat de voormalige Amerikaanse president Donald Trump terugkeert naar het Witte Huis. Onder Trump begonnen de VS een strategische wending te maken, weg van de Indo-Pacific, door cruciale bondgenoten zoals Japan of Zuid-Korea „Freeriders” te noemen. Een tweede presidentschap van Trump zal waarschijnlijk leiden tot een terugkeer van dit beleid en een vermindering van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Indo-Pacific.
• Een verminderde Amerikaanse militaire aanwezigheid zou echter de kans vergroten dat China zijn agressieve militaire tactiek in de Indo-Pacific opvoert. Een dergelijk scenario zou waarschijnlijk leiden tot nieuwe wereldwijde verstoringen van de supply chain. Daarnaast zijn er ook andere risico's zoals hogere operationele kosten, verhoogde verzekeringstarieven in het licht van de groeiende bedreigingen in de regio, en de stagnatie van de gestage groei van wereldwijde economie  sinds de COVID-19-pandemie.

‍

De steeds agressievere acties van Peking in de Oost-Chinese Zee, de Zuid-Chinese Zee en rond de Straat van Taiwan hebben de vrijheid van navigatie in deze omstreden wateren beperkt. Dit heeft zowel internationale als regionale bezorgdheid doen rijzen dat essentiële bedrijfsactiviteiten — zoals de commerciële scheepvaart, de commerciële luchtvaart, enz. — zodanig verstoord of vertraagd zouden kunnen worden dat dit een negatieve invloed heeft op de wereldwijde economie. Als reactie hierop hebben westerse landen, met name de Amerikaanse regering, hun veiligheidspositie in de Indo-Pacific vergroot. De VS blijven een belangrijke spil in het tegenwicht van hun regionale bondgenoten — zoals Japan en Zuid-Korea — tegen de Chinese agressies.

Washington heeft het afgelopen jaar verschillende gezamenlijke militaire oefeningen gehouden met regionale partners, onder meer met Japan en Zuid-Korea in de buurt van betwiste eilanden in de Oost-Chinese Zee en met de Filippijnen en verschillende andere partners in de omstreden Zuid-Chinese Zee. Dergelijke oefeningen wijzen op de aanzienlijke investering in de veiligheid van de Indo-Pacific onder de regering van de Amerikaanse president Joe Biden. Daarnaast heeft Biden zijn inspanningen opgevoerd om de militaire toegang tot bases in geallieerde landen in de hele regio uit te breiden. Op dezelfde manier heeft het Amerikaanse Congres in een aanvullend wetsvoorstel van april 8,1 miljard dollar toegewezen om de Chinese poging tot machtsuitbreiding in de Indo-Pacific tegen te gaan.

Washington zal waarschijnlijk het komende jaar gezamenlijke militaire oefeningen houden om de vrijheid van navigatie door de Indo-Pacific te waarborgen. Er blijft echter grote onzekerheid bestaan over de vraag of dergelijke initiatieven na de presidentsverkiezingen van november 2024 op de beleidsagenda van Washington zullen blijven staan. De voormalige Amerikaanse president Donald Trump behoudt een sterke voorsprong in de verkiezingspeilingen na de terugtrekking van de zittende president Joe Biden uit de verkiezingen van 2024. Dit verhoogt de mogelijkheid van een tweede presidentschap van Trump, ondanks de schandalen die verband houden met zijn juridische geschillen.

Tijdens het eerste presidentschap van Trump begonnen de VS aan een strategische wending, weg van de Indo-Pacific. Zo heeft Trump belangrijke regionale bondgenoten, zoals Japan of Zuid-Korea, tot „freeriders” van de veiligheid verklaard en de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de regio verminderd. Als zodanig zou de terugkeer van Trump naar het Witte Huis de kans vergroten dat Washington zijn aanwezigheid in strategisch gepositioneerde landen zou verminderen. Dit geldt ook voor Zuid-Korea of de Japanse prefectuur Okinawa om de groeiende invloed van China in de regio tegen te gaan als een voorwendsel om de druk op de Amerikaanse economie te verminderen. Op dezelfde manier zien we dat landen zoals Taiwan zich meer richten op militaire onafhankelijkheid naar aanleiding van de opmerkingen van Trump dat Taiwan „ons [de VS] zou moeten betalen voor defensie|” omdat ze de halfgeleiderindustrie zouden hebben „gestolen”. Als reactie daarop verklaarde de Taiwanese minister van Buitenlandse Zaken Ling Chia-lung dat Taiwan zijn militaire uitgaven verder zal verhogen — na goedkeuring van een recordhoge begroting in 2023 — om de groeiende Chinese dreiging het hoofd te bieden.

China's steeds agressievere gedrag in de Indo-Pacific

Er zijn nu al betrouwbare aanwijzingen dat de Chinese president Xi Jinping de Chinese kustwacht (CCG) en andere militaire middelen strategisch positioneert om de territoriale aanspraken van Peking in de regio verder uit te breiden in de aanloop naar een mogelijk presidentschap van Trump. In de Oost-Chinese Zee ontdekte het Japanse ministerie van Defensie bijvoorbeeld dat de CCG 158 opeenvolgende dagen rond de door Japan gecontroleerde maar door China betwiste Pinnacle-eilanden — ook bekend als Senkaku- of Diaoyu-eilanden — zeilde. Op dezelfde manier zijn de CCG en de Filipijnse kustwacht (PCG) verwikkeld in een escalerend tit-for-tat-conflict in de Zuid-Chinese Zee in de eerste helft van 2024. Met name vaardigde de CCG haar troepen een bevel uit om „vreemdelingen vanaf 15 juni gedurende maximaal 60 dagen vast te houden” als ze „betrapt werden op het betreden van wat zij beschouwde als de territoriale wateren van Peking”. Als reactie daarop waarschuwde de Filipijnse president Ferdinand Marcos Jr. dat de dood van een Filipijnse burger als gevolg van Chinese acties „heel, heel dicht” zou zijn bij een oorlogsdaad en dat zijn regering „gepast” zou reageren. Sinds 15 juni zijn er al niet-militaire botsingen tussen beide landen waargenomen, waarbij een Chinees schip en een Filippijns bevoorradingsschip op elkaar botsten in de buurt van de omstreden Spratly-eilanden.

Het toenemende machtsvertoon van China is echter vooral te zien rond de Straat van Taiwan. Chinese zee- en luchtstrijdkrachten zijn begonnen met het dagelijks schenden van de exclusieve economische zone (EEZ) en de luchtverdedigingsidentificatiezone (ADIZ) van Taiwan. Het Taiwanese ministerie van Nationale Defensie (MND) beweerde dat het alleen al in april 2024 respectievelijk 247 en 176 militaire vliegtuigen en marineschepen had gevolgd. Op dezelfde manier lanceerde Peking een tweedaagse maritieme oefening rond Taiwan na de inauguratie van de Taiwanese president Lai Ching-Te in mei.

Het versterkende defensiebeleid van de Amerikaanse bondgenoten

Terwijl regionale spelers — zoals Japan — hun intentie blijven uiten om hun militaire inspanningen te vergroten om het agressieve en ontwrichtende gedrag van China in de Indo-Pacific in te dammen, zijn veel van deze plannen tot op zekere hoogte afhankelijk van de activiteit van het Amerikaanse veiligheidsapparaat in de regio. Om dit te compenseren hebben deze spelers — met name Japan — hun strategische samenwerkingsovereenkomsten en militaire oefeningen met natiestaten - zoals het VK, Australië en de Filippijnen - in de Indo-Pacifische regio uitgebreid. Deze niet op de VS gerichte defensiesamenwerking zal zeer waarschijnlijk verder toenemen onder een presidentschap van Trump, aangezien deze landen hun veiligheidspositie tegen regionale bedreigingen zoals China of Noord-Korea willen blijven versterken. Zonder een actieve en overvloedige Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Indo-Pacific worden bedreigingen zoals het strategische doel van China om Taiwan binnen te vallen tegen 2027 echter een steeds plausibeler realiteit, ondanks de schijnbare tegenslagen.

Een democratische president zal zich waarschijnlijk houden aan de toezeggingen van de VS aan zijn veiligheidspartners in de Indo-Pacific, maar de groeiende kans op een verkiezingsnederlaag in november vergroot het risico dat de tweede helft van 2024 wordt gekenmerkt door geopolitieke vlampunten die door China zijn aangewakkerd en die ook gevolgen hebben voor andere landen. Een mogelijke voorbode hiervan is de aankondiging van het Nederlandse ministerie van Defensie op 7 juni dat Chinese luchtmachtjets het Nederlandse HNLMS-fregat Tromp hebben benaderd in een „potentieel onveilige situatie” in de Oost-Chinese Zee. Deze jets hebben naar verluidt verschillende keren de Tromp omcirkeld toen het schip een maritieme sanctiehandhavingsmissie van de VN tegen Noord-Korea uitvoerde. Het Chinese ministerie van Defensie heeft een vervolgwaarschuwing afgegeven dat Nederland „zijn zee- en luchtactiviteiten in de Oost-Chinese Zee moet beperken”.

Deze confrontatie benadrukt de waarschuwing van Peking van eind mei dat het „alle acties zou stopzetten die de Chinese soevereiniteit en nationale veiligheid in gevaar zouden kunnen brengen onder het mom van vrijheid van navigatie” nadat de Tromp door de Straat van Taiwan was gevaren. Op het eerste gezicht kunnen de acties van Peking worden gezien als daden die gericht zijn op het afschrikken van westerse activiteiten tegen zijn regionale bondgenoot Noord-Korea. Deze inspanningen zouden echter nauwkeuriger kunnen worden omschreven als de groeiende machtsprojectie van China in de Indo-Pacifische regio als antwoord op de mogelijk verschuivende veiligheidsprioriteiten van de VS.

‍

Aangezien deze incidenten steeds vaker voorkomen, zullen ze waarschijnlijk leiden tot nieuwe verstoringen van de wereldwijde supply chain. Daarnaast brengen hogere operationele kosten, verhoogde verzekeringstarieven in het licht van de groeiende bedreigingen in de regio en de stopzetting van de gestage voortgang van het wereldwijde economische herstel sinds de COVID-19-pandemie ook risico's met zich mee. Tegelijkertijd zullen een verminderde Amerikaanse aanwezigheid en een steeds agressiever China de kans vergroten dat regionale partners, zoals Zuid-Korea of Japan, hun afhankelijkheid van de VS zullen verminderen en hun afhankelijkheid van andere spelers, zoals het VK of Australië, zullen vergroten. Dit zal het machtsevenwicht verschuiven ten gunste van China, aangezien natiestaten zoals Australië moeite hebben om de machtskloof op te vullen die Washington heeft achtergelaten, waardoor de vrijheid van navigatie voor alle bedrijven in de Indo-Pacifische regio in gevaar komt.

Proximities kan u helpen deze belangrijke inzichten te verkrijgen en ze om te zetten in concrete oplossingen. Met behulp van onze 'What? ' , 'So What? ' , 'What if? ' en 'What now?' aanpak helpen we partners en klanten niet alleen het belang van trends en gebeurtenissen te begrijpen, maar ook om te begrijpen wat dit betekent voor u en uw bedrijf, van strategische tot operationele gevolgen. Als u meer wilt weten over hoe Proximities u kan helpen deze risico's te beperken, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.

‍